ملات نسوز ترکیبی از سیمان، ماسه، خاک نسوز و سایر ترکیبات آلومینات کلسیم است که به عنوان چسب برای چیدن و قرار گرفتن آجرهای نسوز در کوره‌های صنعتی و اشکال از پیش ساخته شده، بکار می‌رود. به عبارت دیگر می‌توان ذکر کرد که از این ملات در چیدمان آجرها، ایجاد لایه خنثی بین هر نوع آجر، جلوگیری از خوردگی و هجوم سرباره و … استفاده می‌شود. به عبارت دیگر می‌توان گفت استفاده از این ملات برای تمامی محیط‌ها با دمای بالا پیشنهاد می‌شود. ملات‌های نسوز را می‌توان به سه دسته ملات‌های هیدرولیکی، ملات‌اهی هواگیر و ملات از پیش ترکیب شده تقسیم کرد.
انواع ملات‌های نسوز:
-
ملات هیدرولیکی
ملات هیدرولیکی که به ملات نسوز غیر محلول در آب نیز معروف می‌باشد یکی از بهترین‌های ملات‌های نسوز موجود است. ملات هیدرولیکی با استفاده از آب و ترکیبات شیمایی اتصال مستحکمی ایجاد می‌کند که قابلیت انعطاف پذیری بالایی در برابر انبساط و انقباض حرارتی کوره‌ها دارد. این ملات ترکیبی از سنگدانه و بایندر است که در دمای 1499 درجه سانتیگراد حداقل به مدت 6 ساعت مقاومت می‌کند. از ویژگی‌های آن می‌توان به مقاومت در برابر اسید، نامحلول بودن در آب اشاره کرد. ملات هیدرولیکی برای گیرش دودکش‌های رسی، سفالی و آجر نسوز استفاده می‌شود. این نوع ملات نسوز در کیسه‌ها خشک می‌شود و قبل از استفاده در معرض سخت شدن یا انجماد قرار نمی‌گیرد.
-
ملات هواگیر
ملات هواگیر ترکیبی از خاک رس، سنگدانه‌ها و سیلیکات مایع به عنوان چسب یا بایندر می‌باشد. ملات هواگیر در معرض هوا خشک می‌شود. این ملات پس از خشک شدن، در آب حل شده و به مدت زمان بیشتری برای خشک شدن در محیط مرطوب نیاز دارد. علاوه بر آن، ملات هواگیر یا خشک شده در هوا ممکن است باعث ایجاد شوره شود. استفاده از این ملات برای محیط‌های گرم و خشک و در ساخت کوره پیشنهاد می‌شود زیرا سرعت خشک‌شدن آن نسبت به ملات‌های دیگر کمتر است شود.
-
ملات از پیش ترکیب شده
این ملات شامل ماسه، خاک رس آتشین، سیمان پرتلند و آهک می‌باشد و از سیلیکات مایع به عنوان بایندر استفاده می‌شود. اگر چه این نوع ملات در برابر دمای بالا مقاومت می‌کند اما پس از سرد شدن، خاصیت بایندری آن از بین رقته و دیگر به خوبی عمل نمی‌کند. بنابراین، این نوع ملات برای مکان‌هایی که در معرض دمای بالا هستند توصیه نمی‌شود.
ویژگی‌های ملات نسوز:
- مقاومت در برابر حرارت بالا
- خاصیت نسوز بودن
- مقاومت پیوندی و چسبندگی بالا
- مقاومت در برابر خوردگی و رطوبت
- نصب آسان
- تزریق در سازه‌های فلزی و برای افزایش مقاومت در برابر حرارت
- انعطاف پذیری در انبساط و انقباض ناشی از تغییرات دمایی کوره
- جلوگیری از نفوذ سرباره و فلز مذاب از طریق درزها
- مقاومت در برابر نفوذ گرما و گازهای داغ به درون سیستم عایق
کاربردهای ملات نسوز:
- اتصال انواع آجر
- قابل استفاده در کوره‌های صنعتی
- قابل استفاده در صنایع فلزی و سرباره
- قابل استفاده در ساخت شومینه، دودکش و چاله‌های آتش
مشخصات فیزیکی
| شکل ظاهری | پودری |
| مدت زمان نگهداری | 8 ماه |
| شرایط نگهداری | دور از رطوبت و نور مستقیم خورشید |
مشخصات مکانیکی
| RMM 90 | RMM 85 | |
| مواد اصلی | سیلیکا | آلومینا و کروم |
| حداکثر دمای سرویس °C | 1600 | 1700 |
| ابعاد سنگدانه )mm( | ≤0.5 | ≤0.5 |
| مقدار آب مورد نیاز (%) | 42 – 38 | 28 – 24 |
| Al2O3 | 12.4 | 83.5 |
| SiO2 | 84.1 | 9.1 |
| Fe2O3 | 0.8 | 1.7 |
| Alkalies | 1.3 | — |
| Cr2O3 | — | 4.8 |
| TiO2 | 1 | 1.38 |
| Cao | 0.3 | 0.34 |