در علم مهندسی عمران به فرایند ارتقای مقاومت سازه در رویارویی با نیروهای وارده، مقاوم سازی ساختمان گفته می‌شود. این فرایند نه فقط در جهت مستحکم سازی ساختمان‌های قدیمی و فرسوده، که برای اطمینان از مقاومت کافی ساختمان‌های امروزی نیز به کار می‌رود. در این مقاله به این مبحث خواهیم پرداخت. همراه ما باشید.
مقاوم سازی ساختمان چیست؟
با توجه به گسترش آپارتمان نشینی و افزایش جمعیت، خصوصا در کشوری که زلزله خیز به شمار می‌آید، نیاز به استفاده از راهکارها و مصالح نوین، کاهش وزن سازه، افزایش ماندگاری ساختمان‌ها و نیز مقاوم سازی آن‌ها در برابر نیروهای لرزه ای اهمیت روزافزون پیدا کرده و همین موضوع، سازندگان را به بازنگری فرایند ساخت و نیز رفع نقاط ضعف موجود واداشته است. مقاوم سازی و بهسازی ساختمان‌ها از لحاظ لرزه‌ای، عملیاتی است که به منظور ارتقای عملکرد سازه صورت می‌گیرد. این عملیات، شامل مجموعه‌ای از تمهیدات به منظور تکمیل و بهبود عملکرد سازه است و در اثر آن، سازه قادر خواهد بود رفتار مناسب‌تری در برابر نیروهای لرزه‌ای از خود نشان دهد.
اصطلاح مقاوم سازی ساختمان معمولا در رابطه با نیروهای حاصل از وقوع زمین لرزه کاربرد دارد. هر چند مقاوم سازی ممکن است معنای مقاومت قطعی ساختمان در برابر زمین لرزه را القا کند، اما در واقع، فرایندی است که تا حد امکان، عملکرد عناصر ساختمانی را در شرایط رویارویی با زلزله بهبود می‌دهد. از این رو شاید درست‌تر باشد از اصطلاح بهسازی لرزه‌ای استفاده گردد که جامع‌تر بوده و مقاوم سازی را نیز در بر می‌گیرد. به بیان دیگر، مقاوم سازی از جمله روش‌های بهسازی لرزه‌ای به شمار می‌آید.
فرایند مقاوم سازی ساختمان با هدف تامین ایمنی ساختمان در طولانی مدت، ماندگاری سازه و رفتار مناسب آن در مواجهه با شرایط گوناگون انجام می‌شود. این فرایند با برطرف نمودن ضعف‌های موجود سبب بالا رفتن مقاومت اجزا در برابر نیروهای وارده شده و به این ترتیب، خطر تخریب را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، مقاوم سازی در صورت اجرای اصولی قادر به بالا بردن عمر مفید ساختمان است.
چرا باید یک ساختمان را مقاوم سازی کنیم؟
رفتار سازه‌های موجود در طی مقابله با زمین لرزه‌های اخیر به شکل واضح نشانگر عدم توانایی آن‌ها در نشان دادن عملکرد لرزه‌ای مناسب بوده است. افزایش عمر ساختمان عاملی است که استحکام و به تبع آن، ایمنی سازه را در تحمل نیروهای جانبی کاهش داده و خطر تخریب را ایجاد می‌کند. البته این تنها دلیل نیست. مقاوم سازی ساختمان در برخی موارد ضرورت دارد؛ به دلیل:
- ضعف طراحی و محاسبات طراحی ساختمان:
بروز هر گونه خطا در طراحی ساختمان، عاملی است که سازه را از لحاظ داشتن کارایی لازم در شرایط بحرانی تهدید می‌کند. در نظر گرفتن فرضیات اشتباه یا انجام محاسبات مربوطه بدون تطابق با ضوابط تعیین شده از سوی مراجع ذی صلاح، معمولا سازه را در چنین وضعیتی قرار می‌دهند.
- خطا در ساخت و ساز اجرای ساختمان:
علاوه بر مرحله طراحی، فرایند اجرا نیز در صورت غیر اصولی بودن ممکن است عملکرد ساختمان را با مشکل روبرو سازد. این گونه مشکلات معمولا در اثر خطای مجری و تیم اجرا ایجاد شده و در مواردی به دلیل غفلت در انجام مراحل مختلف رخ می‌دهند. بروز خطا در فرایندهای قالب بندی، بتن ریزی، ایجاد اتصالات لازم و از این قبیل موارد، سبب ایجاد احتمال آسیب پذیری ساختمان می شود.
- افزایش تعداد طبقات و تغییر کاربری ساختمان:
در مواردی به دلیل گذر زمان و نیاز جامعه به عملکردهای منطبق با نیازهای امروزی، طراحان جهت تغییر کاربری ساختمان‌های موجود اقدام می‌کنند. برخی از این اقدامات، شامل تغییرات اساسی شده و این گونه تغییرات، نیازمند مقاوم سازی هستند. همچنین نیاز به افزایش تعداد طبقات یک ساختمان از پیش ساخته شده ممکن است مستلزم اجرای مقاوم سازی در بخش‌های مختلف آن باشد.
- فرسودگی و نیاز ساختمان به بازسازی:
فرسودگی ساختمان، فرایندی است که به طور طبیعی با گذر زمان اتفاق افتاده و مصالح موجود را با افت کیفیت و کارایی مواجه می سازد. از جمله پرکاربردترین این مصالح می‌توان به فولاد اشاره کرد که بخش وسیعی از سازه ساختمان‌های امروزی را در بر گرفته و معمولا به مرور زمان دچار فرسودگی می‌شود. مسلم است که فرسودگی عنصر اصلی تشکیل دهنده سازه، استحکام و ایمنی آن را با تهدید روبرو ساخته و در چنین شرایطی، در صورت نیاز به حفظ ساختمان و استفاده از آن، نوسازی ضرورت پیدا می‌کند.
- بهسازی لرزه ای ساختمان:
سازه یک ساختمان به طور کلی توسط عوامل متنوعی تهدید می‌شود که یکی از مهم ترین آن‌ها زمین لرزه است. در صورتی که ساخت و ساز در یک منطقه زلزله خیز انجام شده باشد، این موضوع اهمیت دو چندان پیدا می‌کند. از همین رو، انجام عملیات لازم به منظور مقاوم سازی ساختمان و بهبود عملکرد لرزه ای آن جزو ضروریات است. در صورتی که تمهیدات لازم در طی احداث ساختمان صورت نگرفته باشد، باید پس از آن اقدام شود.
با در نظر گرفتن عوامل مذکور و به منظور پیشگیری از خساراتی که در اثر تخریب رخ می دهند، مقاوم سازی ساختمان می‌تواند راهکار مناسبی باشد. هر چند این فرایند هزینه بر به نظر می‌رسد؛ اما در مقایسه با هزینه‌ای که تخریب و ساخت یک بنای جدید به همراه دارد، بسیار مقرون به صرفه تر است. علاوه بر این، برخی خسارات با پرداخت هزینه قابل جبران نیستند؛ مثل خسارات جانی. طبیعتا در رابطه با این خسارات، پیشگیری تنها راه حل موجود است. از این رو، امروزه مقاوم سازی ساختمان و ارتقای عملکرد سازه در رویارویی با زمین لرزه به یکی از دغدغه‌های حیطه ساخت و ساز تبدیل شده است.
روش مقاوم سازی ساختمان کدام است؟
مقاوم سازی ساختمان ممکن است به روش‌های مختلفی انجام شود. این روش‌ها به طور کلی در دو دسته قرار می‌گیرند:
- دسته اول:
در این روش ها کل ساختمان مورد نظر به صورت یک ساختار واحد در نظر گرفته شده و با الحاق نمودن یک عنصر جدید (دیوار برشی) یا دیگر عملیات، میزان تقاضا در عناصر فعلی کاهش پیدا می‌کند.
- دسته دوم:
روش‌های این دسته، عناصر مختلف سازه را به صورت مجزا ارزیابی نموده و به تقویت مواردی می‌پردازند که در آن‌ها میزان ظرفیت با تقاضا تناسب ندارد. از جمله این روش‌ها می‌توان به ژاکت فولادی اشاره نمود.
و اما کلیه روش های مقاوم سازی ساختمان به موارد زیر تقسیم می شوند:
- روش کامپوزیت FRP
- روش کامپوزیت FRCM
- روش ژاکت فولادی
- روش ژاکت بتنی
- ترمیم ترک بتن به روش تزریق رزین
- روش پیش تنیدگی
- ترمیم بتن با استفاده از ملات ترمیم بتن
- مقاوم سازی ساختمان‌ها با استفاده از میراگر یا دمپر
- مقاوم سازی به روش اضافه کردن دیوار برشی
- مقاوم سازی ساختمان با اضافه نمودن بادبند
- مقاوم سازی ساختمان با استفاده از جداسازهای لرزه ای
در ادامه برای آشنایی با روش های مقاوم سازی ستون های آسیب دیده مطالعه مقاله “مقاوم‌سازی ستون آسیب‌دیده” را پیشنهاد می کنیم.
روش کامپوزیت FRP (اف آر پی) چیست؟
در این روش مقاوم سازی ساختمان از پلیمرهای تقویت شده به کمک الیاف استفاده می‌شود. در واقع، کامپوزیت‌های مذکور را یک رزین پلیمری به همراه الیاف شیشه یا کربن تشکیل می‌دهد. در ساختار کامپوزیت اف آر پی، شبکه الیاف با استفاده از چسب‌های پلیمری به سطح خارجی اجزای سازه (ستون، تیر، دال و …) اتصال پیدا کرده و از طریق ایجاد نیروی محصور شدگی، سبب تقویت میزان مقاومت آن‌ها می‌شوند. با کمک این تکنولوژی، استحکام کششی عناصر سازه‌ای و در اثر آن، ظرفیت باربری آن‌ها بالا رفته و نهایتا، عناصر مذکور مقاومت بهتری در مقابله با نیروهای برشی، خمشی یا لرزه‌ای از خود بروز می‌دهند.
کامپوزیت FRCM که در دهه گذشته کاربرد گسترده‌ای داشته و از نوین‌ترین روش‌های مقاوم سازی ساختمان محسوب می‌شود، شامل ملات تقویت شده به کمک الیاف است. به بیان دیگر، ساختار این کامپوزیت را ملات سیمانی مسلح شده به وسیله شبکه الیاف فایبرگلاس یا کربن تشکیل می‌دهد. از این روش به منظور تقویت و نیز تعمیر سازه‌های بتنی و نیز سازه‌های دارای مصالح بنایی استفاده می‌شود. لازم به ذکر است که مصالح مورد استفاده در این روش نسبت به مصالح مصرفی در دیگر روش‌ها (مثل FRP) با مصالح ساختمانی سازگارتر بوده و از این رو کاربرد بهتری دارند.
روش ژاکت بتنی چیست؟
ژاکت بتنی، پوششی است که به منظور مقاوم سازی ساختمان‌های بتنی روی عناصر مورد نظر اجرا می‌شود و به عنوان پرکاربردترین روش تقویت اجزای بتن مسلح شناخته می‌شود. طی این روش، میلگردهای فولادی طولی و نیز خاموت‌های عرضی در محیط مقطع بتنی نیازمند تقویت جای گرفته و توسط بتن پوشش داده می‌شوند. در نتیجه فرایند فوق، یک لایه از بتن تسلیح شده ایجاد می‌گردد که فرم ژاکت بتنی داشته و عنصر مورد نظر را در بر می‌گیرد. ژاکت مذکور قادر است ظرفیت باربری اجزا را افزایش دهد. بتن ریزی در این تکنیک به دو روش صورت می‌گیرد: شاتکریت یا بتن ریزی در محل. در صورت استفاده از روش اول، امکان ایجاد ژاکت با ضخامت پایین وجود دارد؛ اما در روش دوم باید ضخامت ژاکت را دست کم 10 سانتی متر در نظر گرفت. برای آشنایی بیشتر با این روش مطالعه مقاله “مقاوم سازی به روش ژاکت بتنی چیست؟” را پیشنهاد می کنیم.
آشنایی با ژاکت فولادی و مقاوم سازی با ژاکت فولادی
یکی دیگر از روش‌های مورد استفاده برای مقاوم سازی ساختمان، اجرای ژاکت فولادی است. این روش در بخش‌های ضعیف عناصر بتنی یا آن دسته از بخش‌ها که خیز غیر مجاز دارند، به کار می‌رود و با کمک ورق‌های فولادی به منظور تقویت ستون، تیر و سقف انجام می‌شود. برخورداری از تمرکز و دقت بالا در حین اجرای این روش ضروری است؛ چرا که عملکرد مناسب عنصر تقویت شده تنها در صورت چسبندگی کافی ورق فولادی به عنصر امکان پذیر است. در واقع، ژاکت فولادی نیز مانند ژاکت بتنی با محصور شدگی، سبب بالا رفتن ظرفیت باربری عناصر سازه‌ای می‌شود؛ اما در این روش، ضخامت عنصر تقویت شده چندان افزایش پیدا نمی کند. این روش هر چند در طی دهه های گذشته کاربرد بسیاری داشت، اما با پا به میان گذاشتن سیستم ساده تر و نوین تری چون FRCM، در اکثر موارد جایگزین شد.
ترمیم ترک‌های بتن با تزریق رزین
در برخی موارد، تعمیر و ترمیم ترک‌های ایجاد شده در بتن با در نظر گرفتن میزان اهمیت و علت پدیدار شدن آن‌ها ضرورت دارد. یکی از روش‌های موجود جهت انجام این کار، تزریف رزین اپوکسی تحت فشار به عنصر بتنی مورد نظر است که مقاوم سازی آن را به همراه دارد. به کارگیری رزین اپوکسی و ملات تعمیری با روش تزریق را می‌توان مرسوم ترین راهکار ترمیم ترک‌های موجود در سازه‌های بتنی دانست. رزین اپوکسی نسبت به بتن از استحکام فشاری و کششی بسیار زیادی برخوردار است و با بهره مندی از خاصیت چسبندگی قوی، جزو بهترین گزینه‌های موجود جهت ترمیم ترک‌های سازه‌ای محسوب می‌شود.
مقاوم سازی ساختمان به روش پیش تنیدگی چیست؟
از آن جا که بتن به عنوان بخش مهمی از سازه، به خودی خود قادر به تحمل تنش‌های کششی نیست، با ترک خوردگی روبرو می‌شود. از همین رو، استفاده از میلگردهای فولادی در بتن، اقدامی است که به منظور تحمل نیروهای کششی پس از ترک خوردن بتن ناحیه کششی صورت می‌گیرد. حال در سیستم پیش تنیدگی که در مواردی با نام پس کشیدگی نیز شناخته می‌شود و از دیگر روش‌های نوین مقاوم سازی ساختمان‌های بتنی است، راهکار متفاوت است. در این روش، عناصر باربر پیش از این که در معرض بارهای اصلی و مادام العمر قرار بگیرند، عمدا با تنش روبرو می‌شوند. منظور از بارهای مادام العمر، آن دسته از بارهاست که عنصر باربر قرار است در طول عمر خود با آن‌ها روبرو شود؛ مثل بارهای مرده و زنده و بارهای جانبی (باد و زمین لرزه).
پیش تنیدگی روشی است که طی آن تنش مورد نظر با کمک کابل‌های مخصوص ایجاد می‌شود. در ادامه، اعمال بارهای مرده و زنده به عنصر سازه‌ای سبب خنثی شدن تنش مذکور شده و به این شکل، مقاومت آن تامین می‌گردد. در این روش، عنصری که در مقاوم سازی ساختمان مد نظر قرار داده شده را اصطلاحا پیش تنیده می‌نامند. استفاده از اعضای پیش تنیدگی مانند کابل به این صورت است که در زمان اعمال بارهای سازه، تنش کششی ایجاد شده توسط تنش فشاری اولیه در زمان پیش تنیدگی خنثی شده و بدین شکل، بتن در ناحیه کششی از ترک خوردگی در امان می‌ماند.
ملات ترمیم بتن چیست؟
ملات مورد استفاده جهت ترمیم و تعمیر بتن، ماده‌ای است پایه پلیمری با گرانروی بالا و مقاومتی معادل مقاومت بتن پایه (یا بیش تر از آن) که چسبندگی مناسب و گیرش سریع دارد و از این رو برای ترمیم بتن در بخش‌های ضعیف و آسیب دیده کاربرد دارد. این ملات در دو دسته پایه اپوکسی و پایه سیمانی تولید و عرضه می‌شود و قابلیت تعمیر کلیه سطوح و عناصر بتنی را دارد. با کمک ملات ترمیم بتن می‌توان صدمات ناشی از شرایط محیطی یا اجرا و بهره برداری مثل کرموشدگی بتن را جبران و عناصر مورد نظر را مقاوم سازی نمود. همچین می توان از رزین های تزریقی مانند رزین تزریقی پایه اپوکسی برای ترمیم ترک ها موجود بر روی سطح استفاده نمود.
استفاده از میراگرهای لرزه ای برای مقاوم سازی ساختمان
راهکارهای مورد استفاده جهت مقاوم سازی ساختمان‌های بلند مرتبه باید بهینه سازی شوند. یکی از روش‌های موجود برای مقاوم سازی این دسته از سازه‌ها استفاده از میراگرها یا همان جاذب‌های انرژی است. میراگر یا دمپر در بخش‌های از پیش تعیین شده ساختمان جای گرفته و با جذب نمودن نیروهای لرزه‌ای به خود، از ورود صدمات به ساختمان و تخریب آن ممانعت می‌نماید. میراگرها در واقع نیروهای وارده را جذب و تلف نموده و به این ترتیب، مانع از ورود لطمه به عناصر سازه‌ای می‌شوند. قدرت و ظرفیتی که میراگر در جذب انرژی دارد، تحت تاثیر خصوصیات تنش و کرنش آن در ناحیه غیر خطی است.
مقاوم سازی ساختمان به روش اضافه کردن دیوار برشی چیست؟
در مواردی که مقاوم سازی ساختمان با استراتژی کاهش نیروی وارده به عناصر صورت می‌گیرد، از بهترین گزینه‌ها به شمار می رود. اجرای دیوار برشی روشی است که از طریق تحمل نیروهای خمشی و برشی سبب افزایش قابل توجه مقاومت و سختی سازه می‌شود. این روش در ساختمان‌های قاب خمشی که از مقاومت کافی در رویارویی با بارهای جانبی برخوردار نبوده یا جهت کنترل تغییر مکان نسبی بسیار انعطاف پذیرند، قابل استفاده است. دیوار برشی را می‌توان در نقش یک سیستم باربر جانبی جدید به تنهایی مورد استفاده قرار داد یا آن را با قاب‌های خمشی ترکیب نمود.
در مواردی که ستون‌ها و تیرها در یک سازه از توانایی باربری در سیستم قاب مهاربندی شده بهره مند نباشند، دیوار برشی در نقش یک جایگزین برای قاب‌های مهاربندی شده کاربرد دارد. این عنصر به طور معمول با بتن مسلح یا فولاد اجرا می‌شود. با کمک قالب های متعارف، امکام اجرای دیوار برشی بتنی وجود دارد. همچنین در صورت مهارت داشتن تیم اجرا جهت اجرای دیوار شاتکریت، این روش نیز قابل استفاده است. در صورت استفاده از دیوار برشی بنایی، میزان مقاومت کم تری حاصل می شود؛ اما امکان پر نمودن حفره‌های سلولی با کمک ملات و دوغاب و بدون قالب بندی وجود دارد که از مزایای آن به شمار می‌رود.
مقاوم سازی ساختمان با اضافه نمودن بادبند چیست؟
بادبند یا مهاربند فولادی عنصری است که با اضافه شدن به ساختمان سبب بالا رفتن میزان سختی و مقاومت برشی و پایین آمدن نیاز به شکل پذیری سیستم می‌شود. به کارگیری سیستم‌های مهاربندی واگرا جهت تامین مقاومت لازم به دلیل هزینه بالا و مشکلات اجرایی مرسوم نیست؛ اما سیستم‌های مهاربندی همگرا به منظور بهسازی و مقاوم سازی ساختمان‌های دارای سازه بتنی و فولادی کاربرد دارند.
استفاده از جداگر لرزه ای برای مقاوم سازی ساختمان
جداگرهای لرزه ای از دیگر عناصری هستند که جهت محافظت از ساختمان ها در برابر نیروهای ناشی از وقوع زمین لرزه کاربرد دارند. جداگرها که با نام جداساز نیز شناخته می شوند، مجموعه عناصری هستند که ساختمان های مرتفع را از پی قرار گرفته بر بستر لرزه خیز جدا نموده و سبب یکپارچه سازی عملکرد سازه و تامین امنیت آن در شرایط وقوع زلزله می گردند.
در واقع، هدف از اجرای جداگرها، کاهش انتقال انرژی لرزه ای از بستر زمین به ساختمان است. این روش، ارتعاشات ناشی از زمین لرزه را به حداقل می رساند. در این روش، سازه و پی ساختمان با کمک اتصالات انعطاف پذیر یا دیگر سیستم های جداساز از هم تفکیک می شوند. در نتیجه این امر، اتصالات مذکور در حین وقوع زلزله تغییر شکل داده و انرژی را به خود جذب می کنند. به عبارت دیگر، جداگر لرزه ای سبب جدا شدن جابجایی ساختمان از حرکت زمین می گردد.
هزینه مقاوم سازی ساختمان به چه صورت محاسبه می شود؟
مقاوم سازی ساختمان عملیاتی است که مثل سایر عملیات حیطه ساخت و ساز، شامل هزینه می شود. بهره مندی از خدمات مقاوم سازی به شکل اصولی و کارا مستلزم پرداخت هزینه در زمینه های مختلف است. مسلما آشنایی با این زمینه ها و مقدار هزینه ای که در بر می گیرند، به تصمیم گیری شما و پیش گرفتن راهکار بهینه در این راستا کمک خواهد کرد. از این رو در این بخش به بررسی چهار بخش تشکیل دهنده هزینه های مقاوم سازی ساختمان خواهیم پرداخت:
- هزینه طرح مقاوم سازی:
طراحی اولین اقدامی است که باید در راستای مقاوم سازی ساختمان صورت گیرد و بدون شک در هزینه کل تاثیر دارد. مقاوم سازی نیازمند دریافت خدمات از کارشناسان خبره و دارای تخصص کافی است. با مراجعه به مراکز ارایه دهنده این خدمات، پروژه شما توسط کارشناسان مذکور مورد بررسی و ارزیابی قرار می گیرد. طی این بررسی مشخص می شود که ساختمان در کدام بخش ها نیازمند مقاوم سازی است و باید از کدام تکنیک برای تامین مقاومت لازم بهره گرفته شود. بنابراین، ارزیابی پروژه و تهیه طرح مقاوم سازی ساختمان، هزینه های اولیه این عملیات را شامل می شود.
- هزینه مصالح مقاوم سازی:
پس از تهیه شدن طرح مقاوم سازی بر اساس شرایط پروژه، باید مصالح مورد نیاز جهت اجرای طرح را فراهم نمود. مسلما بسته به تعداد بخش های نیازمند مقاوم سازی و روشی که کارشناسان پیشنهاد می کنند، این هزینه های این بخش متغیر خواهد بود.
- هزینه اجرای مقاوم سازی:
پس از تهیه طرح و مصالح مورد نظر، نوبت به اجرا می رسد. فرایند مقاوم سازی ساختمان به دلیل تخصصی بودن معمولا توسط کسانی انجام می شود که از تجربیات لازم در این رابطه برخوردار بوده و با اصول و ضوابط آشنایی کامل دارند. انتخاب تیم اجرا یک تصمیم حیاتی است؛ چرا که اجرای غیر اصولی حتی با تهیه بهترین طرح و باکیفیت ترین مصالح نیز سبب شکست در دستیابی به عملکرد مورد نظر می شود. بنابراین باید در این رابطه دقت داشته و کار را به افراد کاردان بسپارید. هزینه های این مرحله، دستمزد پرداختی به کارگران و کلیه تیم اجراست؛ یعنی افرادی که وظیفه عملی کردن طرح را بر عهده دارند.
- هزینه تست های تخصصی مقاوم سازی:
هر سیستم ساختمانی تنها در صورتی کارا و دارای عملکرد مورد انتظار است که به شکل اصولی و صحیح اجرا شده باشد. در رابطه با مقاوم سازی نیز به منظور تشخیص این کارایی از تست های تخصصی استفاده می شود که پس از پیاده سازی طرح تهیه شده روی عناصر نیازمند مقاوم سازی و با استفاده از تجهیزات و ابزارهای مخصوص صورت می گیرد. طی این فرایند، تاثیرگذاری مقاوم سازی بر ساختمان مورد ارزیابی قرار می گیرد. به بیان دیگر، نتیجه تست معین می کند که میزان مقاومت ساختمان مقاوم سازی شده در برابر عوامل محیطی چند درصد افزایش پیدا کرده است. باید توجه داشت که ارایه دهندگان خدمات مقاوم سازی ساختمان بر مبنای روش مورد استفاده از ابزارهای مختلفی جهت سنجش این درصد مقاومت بهره می گیرند. اجرای این مرحله از آن جا اهمیت پیدا می کند که سبب اطمینان خاطر شما از موثر واقع شدن عملیات می شود. همچنین در صورت مشخص شدن هر گونه نقص در عملکرد سیستم، اصلاحات لازم به عمل می آید. انجام تست های تخصصی مقاوم سازی با پرداخت هزینه نه چندان بالا در مقایسه با دیگر مراحل امکان پذیر است.
مهار دیوار و مقاوم سازی ساختمان بدون وال پست به روش وال مش
برخی ساختمان ها به دلیل وجود نقص در استحکام و ایمنی، نیازمند مقاوم سازی هستند؛ اما شرایط مناسبی برای انجام این عملیات ندارند. به عنوان مثال، اجرای وال پست به منظور مهار لرزه ای دیوارهای غیر باربر عملیاتی است که در حیطه مقاوم سازی ساختمان صورت می گیرد و اجرای آن به یکپارچه سازی سیستم در رویارویی با نیروهای ناشی از زلزله کمک می کند. حال مشکل این جاست که اجرای وال پست تنها در حین دیوارچینی امکان دارد و در صورت نیاز به اجرا در ساختمان های به اتمام رسیده، تخریب زیادی را شامل می شود. از سوی دیگر، وال پست ها با استفاده از عناصری چون میلگرد بستر و وادار اجرا می شوند که در ساختار دیوار قرار می گیرند و از ارکان اصلی مهارسازی به این روش هستند. اجرای این عناصر با جزییات و پیچیدگی های خاص تنها از یک اکیپ کاربلد و متخصص بر می آید و معمولا زمانبر است. علاوه بر این این موارد، هزینه تامین این عناصر فولادی متعدد و گران قیمت و وزن زیاد آن ها که به بار مرده ساختمان می افزاید را نیز در نظر بگیرید.
و اما مشکلاتی که در مقاوم سازی ساختمان با استفاده از وال پست دیده می شوند، امروزه با کمک روش نوین اجرای وال مش از سر راه کنار رفته اند. وال مش یا سیستم مهارسازی دیوارهای غیر سازه ای با کمک شبکه الیاف، جایگزینی مناسب برای وال پست های مرسوم است. این سیستم برگرفته از کامپوزیت FRCMبوده و از مش فایبرگلاس به عنوان عنصر اصلی در راستای افزایش یکپارچگی و استحکام دیوار بهره می برد. وال مش سیستمی است که در فرایند دیوارچینی خللی ایجاد نکرده و پس از به پایان رسیدن این فرایند به شکل مرسوم، بدون احتیاج به میلگرد بستر یا وادار قابل اجراست.
اجرای وال مش با نصب مش فایبرگلاس روی سطح دیوار مورد نظر انجام می گیرد. در این روش از یک لایه پلاستر معدنی (گچی یا سیمانی) استفاده می شود و در نتیجه، کامپوزیتی ایجاد می گردد که بدون بالا بردن وزن سازه، تقویت و مهارسازی دیوارهای غیر باربر را عملی می سازد. با استفاده از سیستم شبکه الیاف، محدودیت طول و ارتفاع دیوار نیز برطرف می گردد. مزیت دیگری که وال مش دارد، امکان استفاده از آن برای مقاوم سازی دیوارهای بدون وال پست، آن هم با سرعت بیش تر و به شکلی اقتصادی تر است. جالب است بدانید که وال مش به دلیل سبک وزن بودن ساختارش، بار مرده ساختمان را افزایش نداده و از این نظر نیز نسبت به وال پست سنتی برتری دارد. از همین روست که صنعت ساختمان، امروزه استفاده از این راهکار را جایگزین اجرای وال پست سنتی کرده است.
خوب است بدانید که استفاده از سیستم وال مش یا شبکه الیاف، روشی است که توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان مورد تایید قرار گرفته و حتی در پیوست ششم آیین نامه 2800 که ضوابط مهار لرزه ای عناصر غیر سازه ای را در بر می گیرد، به عنوان جایگزین اجرای وال پست سنتی پیشنهاد شده است.
جمع بندی
افزایش عمر مفید ساختمان و پیشگیری از تخریب و بازسازی در ادامه آن، هدف مهمی بر شمرده می شود که با انجام مقاوم سازی دست یافتنی است. نیاز به اجرای مقاوم سازی می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. روش های اجرای این عملیات نیز مختلف هستند و هر یک جهت تامین استحکام سازه در شرایطی خاص کاربرد دارند. با توجه به تنوع و تفاوت ها، کسب شناخت کافی از روش های موجود و کسب اطلاعات لازم از فناوری های نوین به تسهیل فرایند تصمیم گیری در راستای انتخاب بهترین راهکار مقاوم سازی و اجرای اصولی آن تاثیر گذار است.
